Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve 11 ilde büyük yıkıma neden olan 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerin ardından yapıların dayanıklılığı tartışılmaya başlandı. Deprem bazen yıkıcı sonuçlara yol açan bir doğal afet olsa da doğru önlemler alındığında çok yüksek binalar bile korunabilir. Dünyadaki birçok yapı, hatasız teknikler ve uygulamalar sayesinde çok büyük depremlerde bile hasar görmeden ayakta kalabilmektedir.
8 DEPREM DAYANIKLI BİNA
Dünyada pek çok yapı olası depremlere karşı mühendislik mükemmelliği ile üretilmiştir. Bu yapılar 8 büyüklüğündeki sarsıntıları dahi hasar görmeden atlatabilmektedir. İşte depreme dayanıklı en güzel 8 yapı.
MORİ KULESİ
Deprem oluşumu denilince akla gelen ilk ülkelerden biri olan Japonya, depremsellik açısından oldukça hareketli bir bölgede yer almaktadır. Japonya’da buna göre tasarlanmış birçok yapı var. Resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre Mori Tower, deprem anında kaçmak için değil, içine girilmek için tasarlanmış bir yapı olarak tasarlandı. Sismik dayanıklılık için damper mühendisliği kullanılmış ve bu yapıda 192 adet sıvı dolgulu amortisör kullanılmıştır. Deprem anında yaşanan sarsıntı sonucunda içi sıvı dolu olan bu amortisörler, sarsıntıya karşı koyma ismine ters bir şekilde sallanır. Bu yönüyle kullanılan en etkili yöntemlerden birine sahip olan Mori Tower, sarsıntı anında oldukça sadık bir yapı olarak listemizde yer alıyor.
YENİ WILSHIRE BÜYÜK MERKEZİ
Güney Kaliforniya bölgesi deprem riski taşıyan bir bölgede yer aldığından bölgedeki binalarda sismik düzenlemeler yapılmıştır. Los Angeles’ın en yüksek binası olan New Wilshire Grand Center, bu yönetmelikler kapsamında yeni yönergelere uygun olarak işlenmiştir. Daha önce sarsıntının üst katlarında kırbaç etkisi yaratabileceği tartışılan bu yapı artık çok sağlam bir görüntüye sahip.
Binanın üç bölümünde 30 adet payanda kullanılarak tesisin düşey ve yanal kuvvetlere karşı koyması sağlanmıştır. Bu payandaları daha güçlü bir şekilde desteklemek için her birime ek bir tutucu nesil dahil edilmiştir. Bu özel nesil hem gerilebilir hem de sıkıştırılabilir. Şimdi ise New Wilshire Grand Center, ABD’nin en güvenli binalarından biri olarak Los Angeles’taki yerini alıyor.
KOMATSU SEYREN
Bir Japon dokuma şirketi olan Komatsu Seiren, tesislerini güçlendirmek ve depreme dayanıklı hale getirmek için karbon fiberden geliştirilmiş yüksek gerilim hattı kullanıyor. Tesisin mimarlarından Kengo Kuma ve Associate, tesisin çatısına bu yüksek gerilim çubuklarından 1.000 adet takmayı seçti. Olası bir sarsıntıda tesise uygulanan yatay kuvvet en aza indirilecek ve bina en az hasar görecektir.
SABIHA GÖKÇEN HAVALİMANI
Depreme dayanıklı yapıların ortasında da tanıdık bir isim var. Sabiha Gökçen Havalimanı beklenen büyük şoka uygun olarak inşa edildi. İki milyon metrekarelik kompleks, 300’den fazla sismik izolatöre oturur. Bu sismik izolatörler sayesinde olası bir depremde yapı tek bir bütün halinde hareket eder ve hasar seviyesini en aza indirir. İstanbul’un ne kadar deprem bölgesi olduğu düşünüldüğünde, bu yapının sismik etkilere karşı sağlam olması bölge için değerlidir. Bu tasarım olası bir depremde yaşanacak şiddeti yüzde 80 oranında azaltıyor.
TAİPEİ 101
Tayvan’da inşa edilen Taipei 101 hakkındaki akıllara durgunluk veren gerçek; dünyanın en büyük ayarlanmış kütle sönümleyicisine (TMD) ev sahipliği yapmaktadır! Bu sistem temel olarak, uzun kulenin sallanmasını azaltmak için rüzgar ve sarsıntılar gibi büyük süreksiz yüklere direnen dev bir metal toptan oluşur. Kule üzerinde büyük kuvvetler etki ettiğinde, TMD ters yönde sallanarak topun kütlesi sayesinde süreksiz kuvvetleri emer ve tüm binayı sabit tutar.
FİLİPİN ARENA
Filipin Arenası dünyanın en büyük kubbeli arenasıdır ve dünyanın en ünlü ve aktif titreme fay hatları zincirine ev sahipliği yapan Pasifik Ateş Çemberi boyunca uzanır. Arenada uygulanan deprem sistemi sayesinde alt yapı hareket ederken üst yapı sabit kalmaktadır. Bu sistem; Ana yapı ile temel sistem arasındaki boşluğun yüksek güç dağıtma özelliğine sahip kauçuk ile oluşturulması ile sağlanır.
TRANSAMERİKA PİRAMİTİ
Transamerica Piramidi, San Francisco, California’da, San Andreas ve Hayward faylarının hemen yanında bulunan ikonik bir 1970’ler yapısıdır. Binayı 1989 yılında 6.9 büyüklüğünde bir deprem vurduğunda, çok katlı binanın üst katları neredeyse 30 santimetre sallandı, ancak bina sarsıntıdan zarar görmedi.
Bu başarı, sismik yüklerle hareket edecek şekilde tasarlanmış 52 fit derinliğindeki çelik ve beton temelden geliyor. Dikey ve yatay yükler, 45. kota kadar uzanan iç çerçeveler ile birinci katta benzersiz bir makas sistemi ile desteklenir. Bu yapısal sistemlerin karmaşık kombinasyonu, binayı salınımlı hareketlere karşı dirençli hale getirir ve büyük yatay taban kesme kuvvetlerinin emilmesine izin verir.
BURJ KHALFA
Dubai’deki Burj Khalifa, dünyanın en sağlam binalarından biridir. Yapı, çevre kolonlarının yapının yanal direncini destekleyebilmesi için payanda duvarların çevre kolonları iç duvarlara bağladığı mekanik yerlerden oluşmaktadır. Kolonların dikeyliği de yerçekimi yüklerinin taşınmasına yardımcı olur. Sonuç olarak, Burj Khalifa hem yanal hem de burulma hareketlerine karşı üstün direnç gösterir.
